Tømmerkåte
Ei tømmerkåte (sv. timmerkåta) er ein hovudsakleg skogssamisk kåtetype der den steinsette ringen ved ytterveggen har vorte erstatta av eit rettsida fundament av lafta stokkar. Typisk sétt er fundamentet kvadratisk, men seks- og åttekanta fundament førekjem òg. Tømmerkassen er typisk sétt 2–3 omfar høg. I eldre tid blir det hevda at bogastongskonstruksjon inni tømmerkassen var vanleg, men slik vi kjenner desse kåtone i dag, så har dei eit meir konvensjonelt sperre- og åssystem.
I ei typisk, kvadratisk lafta kåte danar taket ei firkanta pyramideform (valmtak) med ein meir eller mindre kvadratisk til rektangulær ljore øvst. Taket er tekt med fleire lag never, og oppå nevra att er det lagt eit lag med kraftige halvkløyvingar som held nevra på plass. Desse halvkløyvingane er ofte lause, slik at ein kan ta dem av for å reinske opp nevra og late ho tørke av og til.
Tømmerkåtor er særlig vanlig i umesamisk og til dels pitesamisk kultur, men finst òg ein del plassar i Finland og Russland.
Namn
Etterleddet er det vanlige samiske gåetie/gåhte/goahte/goahti, med tømmer- som førsteledd: dimpere-gåetie (s.sam.), dimbargåhte (pites.), dimbargoahte (lules.), dimbbargoahti (n.sam.).
På lulesamisk blir tømmerkåta òg kalla dimbargábmá.
| Video frå YouTube | ||
|
