Reindrift

Frå Alnakka.net
Rein og reindrift
rein • svalbardrein • skogsrein • karibu (grønlandsrein, skogskaribu, pearykaribu) • reinlav • reindrift • sytingsrein • merking • gjelding • kjørerein • pulk • kløv • raide Mjølk: mjølking • ost Kjøtt: slakting Helse og velferd: slubbo Reindrift etter område: Island • Grønland • Nord-Amerika • Skottland • Sørishavet
Reingjeting i Nord-Sverige
Foto:Mats Andersson

Reindrift er ei tradisjonell naturbruksform som er vanleg i fleire kulturar i dei nordligaste områda av Eurasia. I Skandinavia og Nordvest-Russland vestom Kvitsjøen er reindrift ein i all hovudsak samisk leveveg, sjølv om utveksling av tjenestor gjenom bl.a. sytingsrein og sytingsgeiter («lappgeiter») har bunde reindriftssamar og bufaste, inkludert både samar og ikkje-samar, ihop på tvers av næringsvegar og kulturar. Austom Kvitsjyen og heilt aust til Aust-Sibir er reindrift vanleg i mange kulturar, frå nenetsar («samojedar») i området austom Arkhangel’sk og kring Uralfjella, til чавчывав (čavčyvav, den reindriftsbaserte gruppa blant korjakane ved Beringhavet og nordom Kamtsjatkahalvøya. Mot slutten av 1800-talet innførte Sheldon Jackson reindrift i Alaska som ein næringsveg for urfolk der. De første dyra vart innført frå Sibir, og seinare vart norske reinar innført òg.

Transportdyr

Kløvrein med samisk førar. Illustrasjon i Paul B. du Chaillu: The land of the midnight sun : summer journeys through Sweden, Norway, Lapland and Northern Finland. (New York : Harper, c1881-1882.)

Blant samar blir enkelte reinar tradisjonelt bruka som kløvrein eller kjørerein (trekkdyr). Ein del plassar i Sibir blir reinen, som er större der enn i Skandinavia, bruka som ridedyr òg.

Driftsformer

Mjølkereindrift — intensiv reindrift

Reinmjølkande skoltesamar ved Enare seint på 1800-talet.

Intensiv reindrift er ei driftsform som oftast er basert på eit lite tal dyr, som til gjengjeld blir meir inngåande utnytta, inkludert systematisk mjølking av simlone. Denne driftsforma har vore vanleg blant skogssamane i Sverige og Finland så vel som blant sjøsamar og bufinnar i Norge.

Kjøttreindrift — ekstensiv reindrift

Reingjetarar med flokk på vandring.
Foto:Johan Turi

Ekstensiv reindrift er basert på större tal dyr og er stort sétt allveg nomadisk. Hovudproduktet er kjøtt, og mjølking skjer enten ikkje i det heile teke eller berre av eit mindre tal av dyra. Denne driftsforma er vanlegast blant fjellsamar og har spredd seg i nyare tid.


Sytingsrein

Fotnotar

Sjå òg

Bibliografi

Pekarar

Mal:Snl