Skilnad mellom versjonar av «Grå trøndersau»
s (Utbyting av tekst - «{{ade}}» til «a») |
s (Utbyting av tekst - «{{bokm.}}» til «{{bokmål}}») |
||
(17 mellomliggjande versjonar av 2 brukarar er ikkje viste) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|C09369 troendersau - Valsoeya.jpg|Grå trøndersau på [[Valsøya]] i [[Halsa kommune]] på [[Nordmør]].|Olve Utne}} | <onlyinclude>{{thumb|C09369 troendersau - Valsoeya.jpg|Grå trøndersau på [[Valsøya]] i [[Halsa kommune]] på [[Nordmør]].|Olve Utne}} | ||
'''[[Grå trøndersau]]''' ({{ | '''[[Grå trøndersau]]''' ({{nynorsk}}/{{bokmål}}), {{nån}} gonger berre kalla ''trøndersau'' eller ''grå trønder'', er ein [[sau]]rase av «crossbreed»-type med halvlang [[spæl]] (hale). Ulla er grå, og sauene har ein kjennspak kvit flekk under augone. Den varme ulla ligg til grunn for kallenamnet '''{{sjy}}vottsau''' fleire plassar i [[Trøndelag]]. Trøndersauen blir rekna å vara ein blandingsrase av den utdødde [[tautersau]]en og [[gammelnorsk sau]]. Tautersauen var i sin tur basert på importerte dyr frå [[England]] på [[1700-talet]] — truleg [[ryeland]]. </onlyinclude> | ||
[[image:C09373 troendersau - Valsoeya.jpg|thumb|300px|To trøndersaulam på Valsøya. {{byline|Olve Utne}}]] | [[image:C09373 troendersau - Valsoeya.jpg|thumb|300px|To trøndersaulam på Valsøya. {{byline|Olve Utne}}]] | ||
[[image:Norway - Tautra, Trondelag.png|thumb|300px| | [[image:Norway - Tautra, Trondelag.png|thumb|300px|Øya [[Tautra]], der [[tautersau]]en kom frå, er markert i raudt.]] | ||
[[image:Ryeland lamb.JPG|thumb|300px|Eit [[Ryeland]]-lam i [[Shropshire]] i [[England]]. Ryeland-sauene er | [[image:Ryeland lamb.JPG|thumb|300px|Eit [[Ryeland]]-lam i [[Shropshire]] i [[England]]. Ryeland-sauene er truleg eitt av hovudopphava til trøndersauen. {{byline|Richard Webb}}]] | ||
Kring 1900 veit | Kring 1900 veit vi at det fanst grå trøndersau fleire plassar kring Frosta og Stjørdalen. [[Nord-Trøndelag landbruksselskap]] oppretta alsstasjon i [[1950-åra]] for å bevara rasen. I 1992 vart ei besetning berga frå slakting i Telemark, og denne besetninga har fungert som bevaringsbesetning på garden til Ole-Hans Lien i Tessungdalen i Tinn Austbygd sidan den tid. Elles har det vorte funne ei större besetning på [[Smøla kommune|Smøla]] på [[Nordmør]] og ymse mindre besetningar i Trøndelag. Kring 2010 finst det {{nån}} få hundre alsdyr. Sidan [[2007]] har [[Øya videregående skole]] på [[Kvål]] i [[Melhus kommune]] vore vert for ei bevaringsbesetning av grå trøndersau.<ref>[http://www.skogoglandskap.no/nyheter/2007/1171551819.97 «Ny besetning for bevaring av trøndersau»] på Skogoglandskap.no, publ. 16.02.2007.</ref> | ||
== Rasetrekk == | == Rasetrekk == | ||
Line 13: | Line 13: | ||
{{reflist}} | {{reflist}} | ||
== | == Kjeldor == | ||
* Holtet, Mona: [http://www.storlykkja.net/31717776 «Grå trøndersau»] på Storlykkja.net | * Holtet, Mona: [http://www.storlykkja.net/31717776 «Grå trøndersau»] på Storlykkja.net | ||
Line 19: | Line 19: | ||
=== Raselag og alsgardar === | === Raselag og alsgardar === | ||
* [http://www.trondersau.no/ '''Raselaget for Grå Trøndersau'''] ( | * [http://www.trondersau.no/ '''Raselaget for Grå Trøndersau'''] (stifta 18. oktober 2008) | ||
* [http://www.storlykkja.net/ '''Storlykkja gård'''] ved [[Støren]] i [[Midtre Gauldal kommune]] | * [http://www.storlykkja.net/ '''Storlykkja gård'''] ved [[Støren]] i [[Midtre Gauldal kommune]] | ||
* [http://www.oya.vgs.no/garden/husdyr '''Øya vgs'''] på [[Kvål]] i [[Melhus kommune]] | * [http://www.oya.vgs.no/garden/husdyr '''Øya vgs'''] på [[Kvål]] i [[Melhus kommune]] |
Siste versjonen frå 7. mai 2020 kl. 02:11
Grå trøndersau (nyn./bm.), nån gonger berre kalla trøndersau eller grå trønder, er ein saurase av «crossbreed»-type med halvlang spæl (hale). Ulla er grå, og sauene har ein kjennspak kvit flekk under augone. Den varme ulla ligg til grunn for kallenamnet sjøvottsau fleire plassar i Trøndelag. Trøndersauen blir rekna å vara ein blandingsrase av den utdødde tautersauen og gammelnorsk sau. Tautersauen var i sin tur basert på importerte dyr frå England på 1700-talet — truleg ryeland.
Kring 1900 veit vi at det fanst grå trøndersau fleire plassar kring Frosta og Stjørdalen. Nord-Trøndelag landbruksselskap oppretta alsstasjon i 1950-åra for å bevara rasen. I 1992 vart ei besetning berga frå slakting i Telemark, og denne besetninga har fungert som bevaringsbesetning på garden til Ole-Hans Lien i Tessungdalen i Tinn Austbygd sidan den tid. Elles har det vorte funne ei större besetning på Smøla på Nordmør og ymse mindre besetningar i Trøndelag. Kring 2010 finst det nån få hundre alsdyr. Sidan 2007 har Øya videregående skole på Kvål i Melhus kommune vore vert for ei bevaringsbesetning av grå trøndersau.[1]
Rasetrekk
Vaksne bekrar veg 60–90 kg, og sauene veg 50–80 kg.
Fotnotar
- ↑ «Ny besetning for bevaring av trøndersau» på Skogoglandskap.no, publ. 16.02.2007.
Kjeldor
- Holtet, Mona: «Grå trøndersau» på Storlykkja.net
Pekarar
Raselag og alsgardar
- Raselaget for Grå Trøndersau (stifta 18. oktober 2008)
- Storlykkja gård ved Støren i Midtre Gauldal kommune
- Øya vgs på Kvål i Melhus kommune
- Stall Gryta i Naustdal kommune i Sunnfjord
Andre pekarar
- Solbakken, Stine: «Sauebonden tjener 52 kroner i timen» på Ta.no, publ. 15.05.2007