Fag:Estetiske fag

estetiske fag • matematikk/naturfag • samfunnsfag • religion/livssyn • språk/litteratur

engelsk • hebraisk • kroppsøving • mat og helse • matematikk • musikk • naturfag • norsk • spansk • tysk

Estetiske fag

Artiklar Nymaurisk arkitektur, òg kalla nymaurisk stil, er ei av de eksotiske historismeretningane som vart tekne opp av europeiske og amerikanske arkitektar under romantikken med sin fascinasjon for alt orientalsk. Typiske nymauriske trekk med osmansk opphav inkluderer slanke tårn med løkkuplar. Meir generelle trekk inkluderer hesteskobogar; rike, filigransaktige, abstrakte ornament; og geometriske figurar som seks- og åttekanta stjernor. Utprega eksempel på nymaurisk arkitektur i Skandinavia inkluderer Ole Bull sin villa «Lille Alhambra» på Lysøen i Os, Stora Synagogan i Stockholm og kapellet ved Judiska begravningsplatsen vid Svingeln i Göteborg.   Les meir … Eit cembalo (frå it. clavicembalo) er eit tangentinstrument med strenger der tonen blir dana av plekter som knipsar strengen. Dei eldste cembaloa vi kjenner til vart bygd i Italia på 1300-talet. Cembaloet hadde storheitstida si frå 1500-talet til 1700-talet, da fortepianoet etterkvart tok over. Det finst fleire olike former av cembalo i tillegg til den vanlege, inkludert virginal (rektangulære instrument med klaviaturet på eine langsida, spinett (oftast meir eller mindre trekanta instrument med klaviaturet på skrå av strengene og klavicyterium, der strengene er loddrette.   Les meir … Eit spinett (it., spinetta, sp./pt. spineta, fr. épinette) er ein type cembalo der klaviaturet står på skrå av strengene. Instrumentet har gjerne tilnærma trekanta form sett ovafrå. Det eldste spinettet vi veit om vart bygd i 1631 av Hieronymus de Zentis. Av praktiske grunnar har spinett berre eitt strengregister, og den begrensa størrelsen på resonanskassen gjer òg at spinettet kjem best til sin rett i mindre rom. Spinettet har vore mest bruka i private heimar, der overkommeleg pris og lite plassbehov gjerne er meir avgjerande enn ein stor klang som ber godt.   Les meir … Esnogaen i Amsterdam eller Den portugisiske synagogen i Amsterdam, oftast kalla Esnoga (nederlandsk uttale: snoge), ligg ved gata Visserplein, beint imot det historiske sentrumet av Amsterdam, rett ved Det jødiske historiske museet i Amsterdam. Dette monumentale bygget vart bygd på 1600-talet (det såkalla gyldne hundreåret i Nederland) for det sefardiske trussamfunnet Talmud Torah (Det portugisisk-israelittiske trussamfunnet i Amsterdam).   Les meir … I vanleg rabbinsk jødedom er ein minján (hebr. מִנְיָן eller מִנְיָין [minjān]) eit uttrykk for ei samling av minst ti jødar over bené miṣvá-alder samla i eitt rom (f.eks. i esnogaen) eller i ei gruppe utadörs. I Israel fram mot korsfarartida var skikken å rekne sju som minján i fölgje Massekhet Soferím. Visse jødiske rituelle handlingar kan berre utførast i minján — slik som resitering av Kaddísj og Barekhú i gudstjenesta og inkludering av «Elohénu» i innleiinga til Birkat hammazón. Historisk sett har synet på inkludering av kvinnor variert.   Les meir … Leif Halse (1896–1984) er ein forfattar frå Surnadal kommune på Nordmør som særlig er kjent som tekstforfattar til tekneserien om Vangsgutane. Han vart fødd i 1896 i Halsa og budde i Surnadal i oppveksten. Seinare budde han i Levanger. Han dødde i 1984.   Les meir … Ingvar Hestnes (1904–1990) var ein spelmann frå Valsøyfjorden i Halsa kommune på Nordmør. Ingvar Hestnes vart fødd den 30. mars 1904 ått föreldra Nils Johansen Hestnes (f. 1860, bonde og stortingsmann) og Anne Jørgensdt. Skogset (f. 1867). Han vart interessert i felespel som 8-åring, men den første tida spela han berre på ei fjølfele som ein eldre bror hadde laga ått honom, og seinare i barndommen vart det mest spel på tyskfele (flatfele, vanleg fele). Da han Ingvar var 19 år gammel, kjøpte faren ei hardingfele ått honom gjenom kristiansundsspelemannen Nils Bakke, og det var hardingfela som kom til å stå hjarta hans nærmast.   Les meir … Kristian Halse (1858–1939) var ein lærar, kirkjesongar og tradisjonsinnsamlar frå Halsa, seinare òg busett i Todalen i Stangvik i novarande Surnadal kommune. Han er kjent for å ha samla inn folketonar frå Nordmør, blant anna etter Gråvinn (Ola Kvande). Kristian Halse var far ått læraren, forfattaren og spelmannen Leif Halse.   Les meir … Gambe eller viola da gamba er fellesnamnet på dei olike strykeinstrumenta i gambefamilien. Gambefamilien har sitt nærmaste opphav i den spanske vihuelaen. Gambone skil seg frå instrumenta i fiolinfamilien ved at kroppen skrår mot halsen, ved at instrumenta normalt har 6–7 strenger heller enn 4, ved at stemminga er kvart- og tersbasert heller enn kvintbasert, ved at bogan blir bruka med underhandsteknikk heller enn overhandsteknikk og ved at ein oftast brukar tverrband på halsen.   Les meir … Ein slipstein (nyn./bm. slipestein) er ein sylindrisk stein som oftast er montert med veiv på stativ og som blir bruka til sliping/kvessing av ljåar, økser og andre eggredskap.   Les meir … Eit klavikord er eit tangentinstrument med strenger der tonen blir dana av stiftar som slår mot strengen og ligg mot strengen til ein slepper tangenten att, i motsetning til piano, der hammaren slår mot strengen og dett tilbake att med ein gong. Det finst tre hovudtypar av klavikord: bunde klavikord, der strengene er dempa på eine sida og kvar streng har to eller fleire stiftar med ulike tonehøgder; obunde klavikord, der strengene er dempa på eine sida og kvar streng har éin stift og ei tonehøgd; og cembal d'amour, som er eit obunde klavikord der strengene er odempa på begge sidor og stiften slår an strengen midt på slik at begge sidone kling med med samma tonehøgda. Klavikordet, som på 1700-talet i Skandinavia ofte rett og slett vart kalla claveer, var mest populært i Skandinavia, i tyskspråklege land og på Den iberiske halvøya. I Norge var klavikordet populært frå tidleg på 1600-talet og utover til nokre tiår innpå 1800-talet.   Les meir … Sverre Ludvig Laumb Jensen (fødd 1944) er ein musikar og handverkar frå Oslo. Han er bl.a. kjent for arbeidet sitt med nybygging av eldre norske folkemusikkinstrument, arbeidet sitt med mellomaldermusikk og arbeidet sitt med den andalusiske musikk- og dansesjangeren flamenco. Sverre Jensen er gift med dansaren og koreografen Gloria Riveros Giménez, født i Paraguay.   Les meir …

Populære sidor Grølislåtten (vist g.) Teskjahjellinn (vist g.) Adón hasseliḥót (vist g.) Flory Jagoda: «Ocho candelicas» (vist g.) Mekhiná (vist g.) Lafteverk (vist g.) Kråkå raka, dúå dró (vist g.) Byrðingr (vist g.) Valnesfjord kirkje (vist g.) Ró, ró, rękje, båtn va ei eikje (vist g.) Virginal (vist g.) Slipstein (vist g.) Sjalíaḥ ṣibbúr (vist g.) Spikjinn satt o hakka (vist g.) Serpent (vist g.) Tyskfele (vist g.) Stát upp, Maggedúliadei (vist g.) Erling Torske (vist g.) Tore Hoås (vist g.) Las estrellas de los cielos (vist g.) Haftará (vist g.) Stóruksinn brumma (vist g.) Vincenzo Bellini (vist g.) La Despedida (vist g.) Musikkinstrument i renessansen og barokken (vist g.) Synagogen i Østre Elvebakke i Kristiania (vist g.) Synagogen i Osterhausgaden i Kristiania (vist g.) Geir Winje: Synagogen (vist g.) Tengamím (vist g.) David Munrow (vist g.) Tjøro (vist g.) Synagogen i Calmeyergaten i Kristiania (vist g.) Jiddisch musikk (vist g.) Pissí uppi órda sprang (vist g.) Ḥazzán (vist g.) Bukkjen stó i brynna (vist g.) Kråkå satt på gárdstaur (vist g.) Ręven gikk på sétra (vist g.) Hazeremos una merenda (vist g.) Carl Philipp Emanuel Bach (vist g.) Kara tú omna (vist g.) Devender Singh (vist g.) Reiphegd (vist g.) Sārangī (vist g.) Børdtre (vist g.) Holger Aresvik (vist g.) Psalmodikon (vist g.) Adió querida (vist g.) Meḥiṣṣá (vist g.) Emanuele d'Astorga (vist g.) Una noche al lunar (vist g.) Pissí, Pissí, katta (vist g.) Sārandā (vist g.) Ola Årsund (vist g.) Taffelpiano (vist g.) Aron Beer (vist g.) Beinskurd (vist g.) Ljore (vist g.) Per Sivle: «Den fyrste song eg høyra fekk» (vist g.) Historisk oppføringspraksis (vist g.) Veltemperering (vist g.) Knut Johannessen (f. 1955) (vist g.) Tverrfløyte (vist g.) Ner tamíd (vist g.) Ensemblet Sturm und Drang (vist g.) Sefardisk musikk (vist g.) På gúłe vei (vist g.) Hekhál (vist g.) Synagogen i Leiwen (1913–1938) (vist g.) Xhamia e Et'hem Beut (vist g.) Por una niña tan hermoza (vist g.) Salomone Rossi (vist g.) Sverre Jensen (f. 1944) (vist g.) Kattå mi va grå (vist g.) Era escuro (vist g.) Súlla lúlla bána, grautn hęng i járna (vist g.) Helge Husby (vist g.) Kamnov (vist g.) Synagogen i Esslingen am Neckar (vist g.) DS «Nordmør» (1890) (vist g.) Stórsvartn va ęn fúllbrá mann (vist g.) Pissí satt uppå omna o spann (vist g.) Synagogen i Massenbachhausen (vist g.) Jon M. Skogstad (vist g.) Moské (vist g.) Ingvald Glomstad (vist g.) Menuett (vist g.) Synagoge Kohlhöfen (Hamborg 1859-1934) (vist g.) Mordechai Hershman (vist g.) Nils Bakke (vist g.) Minbar (vist g.) Bevis Marks-esnogaen (vist g.) Academy for Jewish Religion (New York) (vist g.) Španělská synagoga (vist g.) Unni Boksasp (vist g.) Stora Synagogan i Stockholm (vist g.) Sjnjaka (vist g.) Klavicyterium (vist g.) Abraham de Casseres (vist g.) Kristian Halse (vist g.)