Fag:Estetiske fag

estetiske fag • matematikk/naturfag • samfunnsfag • religion/livssyn • språk/litteratur

engelsk • hebraisk • kroppsøving • mat og helse • matematikk • musikk • naturfag • norsk • spansk • tysk

Estetiske fag

Artiklar Abraham Baer (fødd i 26. desember 1834 i Filehne i Prøyssen (no Wieleń i Polen); død den 7. mars 1894 i Göteborg i Sverige) var ein tysk-asjkenazisk ḥazzán, musikar og komponist. Far hans ville at han skulle bli rabbinar, men Abraham var så glad i musikk og synagogesong at han velte å bli ḥazzán (kantor) i staden. I særdeles ung alder flytta han til Tyskland og tok timar for å forberede seg til livet som ḥazzán. Han var ḥazzán i Pakosch og Schwetz i Vestprøyssen ei stund; og i 1857 fikk han ein post i Göteborgs synagoga. Han var alt godt forbereidd i hebraisk og Talmúd, og han eigna tida si til å tileigne seg verdslege kunnskapar, inkludert musikkvitskap. Hovudfokuset hans var innafor jødiske tradisjonelle melodiar, eit felt som hadde vorte lite utforska fram til da. I 1871, etter femten års hardt arbeid, gav han ut verket Bā'al Tefillah, oder der Practische Vorbeter, ei omfattande samling av jødiske tradisjonelle melodiar.   Les meir … Karnatisk musikk er ein sørindisk klassisk musikktradisjon som byggjer på rāgam- og tālamsystema. Karnatisk musikk skil seg frå den nordindiske klassiske hindustanimusikken blant anna ved den större vekta på samsvar mellom praksis og musikkteori og ved den mykje meir stringent strukturerte musikkteorien. Historia ått den karnatiske musikken går tilbake til kring 2000 fvt. og til opphavet som åndelig ritual i tidleg hinduisme. Den karnatiske musikken og den nordindiske musikken utvikla seg samen frå Sama Veda-tradisjonen fram til den mongolske invasjonen av Nord-India kring begynnelsen av 1200-talet evt. Frå den tida vart utviklinga av indisk musikk splitta i to hovudgreiner, og den nordindiske musikken (både i si muslimske og hinduistiske form) kom til å bli mykje påverka av arabisk musikk.   Les meir … Jakob Ludwig Felix Mendelssohn (Bartholdy) (f. 3. februar 1809 i Hamborg; d. 4. november 1847 i Leipzig) var ein tysk romantisk komponist av jødisk opphav. Han var kanskje det störste vidunderbarnet etter Mozart. Jakob Ludwig Felix Mendelssohn vart fødd i Hamborg som son av ein bankier, Abraham, som igjen var son av den kjente tysk-jødiske filosofen Moses Mendelssohn. Mendelssohn fikk pianoundervisning av mor si da han var seks, og da han var sju vart han undervist av Marie Bigot i Paris. Frå 1818 studerte han komposisjon med Carl Friedrich Zelter i Berlin. Han gav truleg sin første offentlige konsert som niåring, da han deltok på ein kammerkonsert. Han var tidleg ein produktiv komponist og skreiv sitt første publiserte verk, ein pianokvartett, da han var 13 år gammel.   Les meir … Synagogen i Lübeck ligg i St.-Annen-Straße 13 i Lübecker Altstadt, mellom den evangelisk-lutherske Aegidienkirche og St.-Annen-Kloster, som i dag er bymuseum. Den opprinnelig nymauriske synagogen med kuppel vart ferdigbygd i 1880, medan Salomon Carlebach (1845–1919) var overrabbinar der. Etterfølgjaren hans i stillinga var sonen hans, Joseph Carlebach (1883–1942). Siste menigheitsrabbinaren der (1921–1938) var David Alexander Winter (1878–1953).   Les meir … Inga Borg (f. 25. august 1925 i Stockholm) er ein svensk bildekunstnar og forfattar. Ho er dotter ått svømmaren Arne Borg. Inga Borg har utdaninga si blant anna frå Konsthögskolan i Stockholm. Ho er mest kjent for Plupp-bøkerne, som ho fikk Elsa Beskow-plaketten for i 1970. Plupp-bøkerne har vorte omsett til bokmål, dansk, færøysk, islandsk, nordsamisk, enaresamisk, skoltesamisk, finsk, grønlandsk, tysk, engelsk, fransk og esperanto.   Les meir … Ustād Ali Akbar Khan (bengali আলী আকবর খাঁ, f. 14. april 1922, d. 18. juni 2009), ofte kalla Khansahib, var ein musikar i Maihar-gharānāen av hindustani klassisk musikk som først og fremst var kjent som ein virtuos sarōdspelar. Ustād Ali Akbar Khan spela ein avgjerande rolle i arbeidet for å gjera indisk klassisk musikk populær i Vesten, både som utøvar (ofte i lag med Ravi Shankar) og som lærar. Han grunnla ein musikkskule i Kolkata i 1956, og i 1967 sette han i gang Ali Akbar College of Music, som no har San Rafael i California som hovudsete og ei avdeling i Basel i Sveits. I tillegg til arbeidet sitt som utøvar og komponist innafor det tradisjonelle rāga-systemet er Ali Akbar Khan kjent som filmmusikk-komponist.   Les meir … Den novarande synagogen i Trondheim ligg i Arkitekt Christies gate 1B i Trondheim. Bygninga vart opprinnelig bygd som jarnbanestasjon i 1864, men vart seinare kjøpt av Frelsesarméen. Det Mosaiske Trossamfund kjøpte så bygninga i 1924, og etter omfattande ombyggingsarbeid vart den nye synagogen innvigd tisdagkvelden den 13. oktober 1925.   Les meir … Magnhild Havdal Almhjell (f. 11. juni 1894, d. 13. mai 1985) var ein folkesongar frå Tingvoll på Nordmør. Magnhild Havdal vart fødd den 11. juni 1894 i Oppigarden i Havdalen inst i Tingvoll kommune på Nordmør. Mora, Karen Havdal, dødde i 1895, berre 23 år gammel. Etter at Magnhild miste mor si, voks ho opp med besteforeldra på Havdal. Ho fikk mykje tradisjonsstoff frå morfaren, Kristoffer Knutson Havdal (1822–1912), og av mormora, Magnhild Eriksdotter Havdal, f. Valset (Ålvundeid) (1841–1942), lærte ho mange gamle tonar. Mormora vaks opp med far sin, Erik Larsson, f. Brandstad.   Les meir … Don Carlo Gesualdo, principe di Venosa (1566–1613) var ein luttspelar, komponist og adelsmann frå Italia som på den eine sida er kjent for de intenst ekspressive madrigalane sine, som inneheld ein sterkt kromatisk modal harmonikk som gjev assosiasjonar til substansharmonikken som vi finn i seinromantisk musikk kring 300 år seinare; og på den andre sida for det mest berykta dobbeltdrapet i den vestlige musikkhistoria.   Les meir … Rādjā Ravi Varma (f. 29. april 1848, d. 2. oktober 1906) var ein keralsk kunstmålar. Han er særleg kjent for olike framstillingar av bildevakre indiske kvinnor og gudinnor og var truleg den som hadde mest å seie for utviklinga av hinduistiske gudeframstillingar som naturlege, men perfekte menneske. Ravi Varma vart fødd som prins i Kilimanoor-slottet i Travancore. Han begynte tidleg med å tekne og måle og fikk etter kvart undervisning; først av onkelen sin, seinare av slottsmålaren i Travancore, og han meistra den sørindiske thandjorstilen. Med prøving og feiling og med hjelp frå den dansk-britiske kunstnaren Theodor Johnson, lærte han å bruke oljefargar og å måle på europeisk vis. Han vart kjent som kunstnar i 1873 da han vann førsteprisen på kunstutstillinga i Madras for «Nair Lady at her Toilet», som òg vart premiert på verdsutstillinga i Wien samma året.   Les meir … Ein surbahār (hindī सुर बहार, urdū سربہار, /sur bahār/) eller bass-sitār er eit klimpreinstrument med åtte overstrenger og 15–17 understrenger som blir bruka i nordindisk klassisk musikk. Instrumentet blir spela med mizrāb (मिज़राब, fingerplekter) og liknar på sitār, men er vanlegvis stemt kring ein kvart til ein oktav djupare. Surbahāren er over 130 cm lang og har eit tørka graskar som ekstra resonator øvst på halsen. Halsen er laga av edeltre (enten Cedrela tuna eller teak) og har svært lange og høge tverrband som gjer glissandoar på opptil ein oktav mulig med å dra strengen innaför samma grepet.   Les meir … Sverre Ludvig Laumb Jensen (fødd 1944) er ein musikar og handverkar frå Oslo. Han er bl.a. kjent for arbeidet sitt med nybygging av eldre norske folkemusikkinstrument, arbeidet sitt med mellomaldermusikk og arbeidet sitt med den andalusiske musikk- og dansesjangeren flamenco. Sverre Jensen er gift med dansaren og koreografen Gloria Riveros Giménez, født i Paraguay.   Les meir …

Populære sidor Grølislåtten (vist g.) Teskjahjellinn (vist g.) Adón hasseliḥót (vist g.) Flory Jagoda: «Ocho candelicas» (vist g.) Mekhiná (vist g.) Lafteverk (vist g.) Kråkå raka, dúå dró (vist g.) Byrðingr (vist g.) Valnesfjord kirkje (vist g.) Ró, ró, rękje, båtn va ei eikje (vist g.) Virginal (vist g.) Slipstein (vist g.) Sjalíaḥ ṣibbúr (vist g.) Spikjinn satt o hakka (vist g.) Serpent (vist g.) Tyskfele (vist g.) Stát upp, Maggedúliadei (vist g.) Erling Torske (vist g.) Tore Hoås (vist g.) Las estrellas de los cielos (vist g.) Haftará (vist g.) Stóruksinn brumma (vist g.) Vincenzo Bellini (vist g.) La Despedida (vist g.) Musikkinstrument i renessansen og barokken (vist g.) Synagogen i Østre Elvebakke i Kristiania (vist g.) Synagogen i Osterhausgaden i Kristiania (vist g.) Geir Winje: Synagogen (vist g.) Tengamím (vist g.) David Munrow (vist g.) Tjøro (vist g.) Synagogen i Calmeyergaten i Kristiania (vist g.) Jiddisch musikk (vist g.) Pissí uppi órda sprang (vist g.) Ḥazzán (vist g.) Bukkjen stó i brynna (vist g.) Kråkå satt på gárdstaur (vist g.) Ręven gikk på sétra (vist g.) Hazeremos una merenda (vist g.) Carl Philipp Emanuel Bach (vist g.) Kara tú omna (vist g.) Devender Singh (vist g.) Reiphegd (vist g.) Sārangī (vist g.) Børdtre (vist g.) Holger Aresvik (vist g.) Psalmodikon (vist g.) Adió querida (vist g.) Meḥiṣṣá (vist g.) Emanuele d'Astorga (vist g.) Una noche al lunar (vist g.) Pissí, Pissí, katta (vist g.) Sārandā (vist g.) Ola Årsund (vist g.) Taffelpiano (vist g.) Aron Beer (vist g.) Beinskurd (vist g.) Ljore (vist g.) Per Sivle: «Den fyrste song eg høyra fekk» (vist g.) Historisk oppføringspraksis (vist g.) Veltemperering (vist g.) Knut Johannessen (f. 1955) (vist g.) Tverrfløyte (vist g.) Ner tamíd (vist g.) Ensemblet Sturm und Drang (vist g.) Sefardisk musikk (vist g.) På gúłe vei (vist g.) Hekhál (vist g.) Synagogen i Leiwen (1913–1938) (vist g.) Xhamia e Et'hem Beut (vist g.) Por una niña tan hermoza (vist g.) Salomone Rossi (vist g.) Sverre Jensen (f. 1944) (vist g.) Kattå mi va grå (vist g.) Era escuro (vist g.) Súlla lúlla bána, grautn hęng i járna (vist g.) Helge Husby (vist g.) Kamnov (vist g.) Synagogen i Esslingen am Neckar (vist g.) DS «Nordmør» (1890) (vist g.) Stórsvartn va ęn fúllbrá mann (vist g.) Pissí satt uppå omna o spann (vist g.) Synagogen i Massenbachhausen (vist g.) Jon M. Skogstad (vist g.) Moské (vist g.) Ingvald Glomstad (vist g.) Menuett (vist g.) Synagoge Kohlhöfen (Hamborg 1859-1934) (vist g.) Mordechai Hershman (vist g.) Nils Bakke (vist g.) Minbar (vist g.) Bevis Marks-esnogaen (vist g.) Academy for Jewish Religion (New York) (vist g.) Španělská synagoga (vist g.) Unni Boksasp (vist g.) Stora Synagogan i Stockholm (vist g.) Sjnjaka (vist g.) Klavicyterium (vist g.) Abraham de Casseres (vist g.) Kristian Halse (vist g.)