Emne:Midt-Norge
Frå Alnakka.net
SKANDINAVIA • Europa • Afrika • Midtausten • Sentral-Asia • Sør-Asia • Aust-Asia & Oseania • Amerika Austlandet • Agder • Vestlandet • MIDT-NORGE • Nord-Norge • Norrland • Jämtland • Svealand • Götaland • Skåne • Danmark • Færøyane • Island • Finland Nordmør • Fosen • Uttrøndelag • Trondheim • Inntrøndelag • Namdalen |
Ole Andreas Lindeman (1769–1857) var ein organist, pianist og musikkpedagog frå Surnadalen på Nordmør. Han var fødd den 17. januar 1769 på Øye i Surnadal av föreldra Anne Christine Tangen og den fløyte- og fiolinspelande amatørmusikaren Jacob Madsen Lindeman (1735–1822) som var sorenskrivar på Nordmør. Lindeman tok eksamen artium ved Trondhjems Latinskole före han reiste til København i 1788 for å studere ved Universitet i København. Den første tida der studerte han juss og arbeidde som kopist ved Rentekammeret. Etter kvart bruka han stadig meir av tida på musikk. Ole Andreas Lindeman vart elev av kapellmeister Israel Gottlieb Wernicke i harmonilære og komposisjon og studerte elles klavér og fiolin. Les meir …
Johan Daniel Berlin (1714–1787) var ein komponist, organist og bymusikar i Trondheim. Berlin vart fødd den 12. mai 1714 i den prøyssiske byen Memel, i det novarande Litauen. Han reiste til København i 1730 og lærte med bymusikaren Andreas Berg de neste sju åra. Frå 1737 til 1767 var han bymusikar (stadsmusikant) i Trondheim. Berlin var òg organist i Nidarosdomen (1741–1787) og Vår Frue kirkje i Trondheim (1752–1761). Les meir …
En seiltur Kristiansund–Lofoten, en strekning på ca. 100 sjømil, kan ofte være en seilads med forhindringer, på grunn av enten stille eller storm, som i begge tilfeller oftest er ufarbart vær for en seiler. Dessuten har man Folla og Vestfjorden, som betinger noenlunde rimeligt vær. Derfor er det naturligt her, som på enhver befordret veistrekning, at man blir nødt til å passere de forskjellige milepele der gir en reisende anledning til å stanse op og tenke litt tilbake. Den første milepel vil jeg kalle Besaker, i Sørtrøndelag, hvor man som regel ankrer op for å avvente noenlunde bra vær over Folla, som ofte kan være stygg med høi sjø. En otte dages venten på Besaker har en seiler ofte måttet nøie sig med i stormende vær. Det gjelder da å ha gode betøininger ute; thi Besaker havn er bekjent for sin hårdførhet, da enhver vindretning her, pleier å gjøre sin rett gjeldende, hvorfor det er sagt, at «Besaker har sitt spesialrokk». Når man så får slippe løs og hele flåten — ofte 20 a 30 fartøier letter anker og skjøter av for en frisk bris, drivende mot Nordhavets dønning ut Buholmråsa til Folls, er det et stolt syn og vidner om, at det er tradisjon i en seiltur langs Norges kyst. Og dikterens ord: «Vår ære og vår makt har hvite seil oss bragt» er man villig til å innrømme. Les meir …
David Glick (f. 4.10.1907 i Trondhjem; d. 22.01.1943 i Auschwitz) var ein asjkenazisk ekspeditør og transportarbeidar som vaks opp i Trondhjem. Han flytta til Sunndalsøra på Nordmør laurdagen den 6. september 1941 og arbeidde som transportassistent der fram til han vart arrestert av nazistane den 27. oktober 1942. Den 26. november vart han deportert med fangeskipet Donau og sendt til Auschwitz, der han vart drepen den 22. januar 1943. Les meir … Herman Fischer (f. 1. januar 1893 i Litauen; d. 2. januar 1943 i Auschwitz) var ein förretningsmann og cellist i Kristiansund. Han dreiv förretninga Beklædningsmagasinet Fix og var cellist i Kristiansund Symfoniorkester og ledar av orkesteret. Les meir … Hans Hyldbakk (8. mai 1898–2001) var ein norsk diktar og bygdabokforfattar frå Surnadal på Nordmør. Mange av dikta hans, som oftast er skrevne på nordmøring, vart kjent da Henning Sommerro sette musikk til dem og gjorde dem til hovuddelen av repertoaret ått popgruppa Vårsøg. Særlig kjente er dikta «Vårsøg» og «E slåttatæja». Les meir … Ivar J. Høyem (1843–1896) var ein lærar og sokneprest frå Byneset ved Trondheim i Sør-Trøndelag. Frå 1871 arbeidde han som lærar i Trondheim, og han fikk Cand.Theol.-graden i 1876. Han gav ut to nynorske grammatikkar i 1880: Norsk mållære og Ei lita mållære. Som den eldre bror sin, han Olav Jakobsen Høyem, kjempa han for ein nynorsk skriftnormal som låg vesentlig nærmare trønder enn kva Ivar Aasen sin skriftnormal gjorde. I 1883 vart han sokneprest i Bremanger prestgjeld. Les meir … Ingvar Hestnes (1904–1990) var ein spelmann frå Valsøyfjorden i Halsa kommune på Nordmør. Ingvar Hestnes vart fødd den 30. mars 1904 ått föreldra Nils Johansen Hestnes (f. 1860, bonde og stortingsmann) og Anne Jørgensdt. Skogset (f. 1867). Han vart interessert i felespel som 8-åring, men den første tida spela han berre på ei fjølfele som ein eldre bror hadde laga ått honom, og seinare i barndommen vart det mest spel på tyskfele (flatfele, vanleg fele). Da han Ingvar var 19 år gammel, kjøpte faren ei hardingfele ått honom gjenom kristiansundsspelemannen Nils Bakke, og det var hardingfela som kom til å stå hjarta hans nærmast. Les meir … Kristian Halse (1858–1939) var ein lærar, kirkjesongar og tradisjonsinnsamlar frå Halsa, seinare òg busett i Todalen i Stangvik i novarande Surnadal kommune. Han er kjent for å ha samla inn folketonar frå Nordmør, blant anna etter Gråvinn (Ola Kvande). Kristian Halse var far ått læraren, forfattaren og spelmannen Leif Halse. Les meir … Ingvald Glomstad (1898–1988) var ein småbrukar, fyrvaktar og spelmann frå Glomstad (Geilan) under Storsetra på Tustna i novarande Aure kommune på Nordmør. Ingvald Theodor Glomstad vart fødd den 2. oktober 1898 av föreldra Edvard Torstenson Glomstad, opprinnelig frå Stemshaug, og Lovise Larsdotter Inderberg. Han var gift med Gudrun Glomstad (1900–1988). Ingvald spela ein del tyskfele til dans kring på Tustna. Les meir …
Grå trøndersau (nyn./bm.), nån gonger berre kalla trøndersau eller grå trønder, er ein saurase av «crossbreed»-type med halvlang spæl (hale). Ulla er grå, og sauene har ein kjennspak kvit flekk under augone. Den varme ulla ligg til grunn for kallenamnet sjøvottsau fleire plassar i Trøndelag. Trøndersauen blir rekna å vara ein blandingsrase av den utdødde tautersauen og gammelnorsk sau. Tautersauen var i sin tur basert på importerte dyr frå England på 1700-talet — truleg ryeland. Les meir …
Edøya er ei 7,5 km² stor øy i Smøla kommune på Nordmør. Det ligg to matrikkelgardar på øya, Edøy (gnr. 13) og Kyrhaug (gnr. 12). Edøya, som ligg strategisk til ved inngangen til Trondheimsleia (tidlegare kalla Skeida), var stormannssete i mellomalderen og gav namn til det sørlige halvfylket av det gamle Norðmǿrafylki, etterkvart kjent som Edøy len. Edøy len vart vidareført i Nordmørs futedømme, som i sin tur i hovudtrekk svarar til de elleve nordmørskommunane i vår tid. Øya er blant anna kjent for Edøy gamle kirkje, ei steinkirkje som vart bygd kring 1190 — opprinnelig truleg som gardskapell. I nyare tid har øya gjeve namn til Edøy prestegjeld, som vart utskilt frå Aure prestegjeld i 1749, og Edøy formannsskapsdistrikt. Les meir …
Søvesten er ei lokalavis som blir utgjeva på Kyrksæterøra i Heim kommune. Hovuddekningsområdet er Heim kommune og Aure kommune. Søvesten kjem ut éin gong i vekka — kvar torsdag. Ansvarleg redaktør i 2010 var May S. Bjørkaas. Les meir … Eilert Moe (f. 3. januar 1879; d. 1936 i Rindalen) var ein lærar, dialektforskar og målmann frå Rindal kommune på Nordmør. Eilert Pedersen Moe vart fødd fredag 3. januar 1879 og døpt i Rindal kirkje søndag 2. februar samma året som son ått skulelærar Peder Magnussen Moe (f. 1854), som opprinnelig var frå Stjørdalen), og Marit Evensdtr., f. Onsøyen, som opprinnelig kom frå Buvika i Skaun kommune. Eilert utdana seg til lærar ved Tromsø seminar og tok deretter skulepostar i Soknedalen og Meldalen före han fikk lærarpost i Romundstad krets i Rindal kommune, der han vart varande resten av livet. Les meir … Trondheimsleia er havområdet mellom Smøla og Aure kommunar på Nordmør og mellom Hitra kommune og kommunane Hemne, Snillfjord og Agdenes i Fosen. Trondheimsleia strekkjer seg 94 km nordaustover frå nordsida av Tustna i sørvest til innløpet til Trondheimsfjorden ved Agdenes i nordaust. Den delen av Trondheimsleia som ligg sørom Smøla blir òg kalla Edøyfjorden. Mellom Smøla og Hitra går Ramsøyfjorden sørover til Trondheimsleia, og herifrå går leia inn i Fosen. Av bygder og tettstader langs leia finn vi Leirå på Tustna, Tjeldbergodden i Aure, Sandstad og Grindvika på Hitra, og Vassbygda. Hurtigruta og Kystekspressen mellom Kristiansund og Trondheim trafikkerer Trondheimsleia på langs. I tillegg kryssar fleire ferjerutor leia. Leia er veldig djup, opptil 250 meter på det djupaste, noko som skapte problem da Hitratunnelen vart prosjektert. Mellom Jøstenøya på Hitra og Hemnskjela i Snillfjord vart det funne ein terskel som «berre» var 185 meter djup, og her vart tunnelen til slutt bygd med det lågaste punktet på 264 meter. Les meir …
|
|