Emne:Folkemusikk på Nordmør

Frå Alnakka.net

mellomalderen • renessansen • barokken • klassisismen • romantikken • modernismen
folkemusikk • pop/rock/jazz

Ou1996 samling paa hotellet paa Skei i Surnadal.jpg

Folkemusikken på Nordmør heng naturleg nok i hop med folkemusikken i nabodistrikta. På Nordre Nordmøre så vel som Tingvoll og i Surnadalen og Rindalen var nok sambandet sterkast mot Trøndelag. Sunndalen står i ei mellomstilling mellom Nordmør, Oppdal, Nord-Gudbrandsdalen og Romsdal. Søndre Nordmøre har ein del drag i retning Romsdal. I tillegg til vokalmusikken har det tradisjonelt vore mykje bruk av tyskfɛ'l (flatfele), kḷanét (klarinett) og trommo (trommer), og frå 1800-talet av, zither, trekkspel, gitar og andre instrument det var greitt å få tak i. Typiske dansar inkluderer pols/springar og halling, så vel som bruramasj til prosesjonar. Det meir gammaldansprega repertoaret inkluderer rilender (reinlender), masjurka (mazurka), vals, hoppvals (polka), pariser (parisarpolka) m.m. Blant dei mest kjente folkemusikarane kan nemnast felespelarane Gottfred Hans Fabian von Eppingen, Halvor Ørsal, Holger Aresvik, Erik Almhjell og Nils Bakke; og songaren Magnhild Havdal Almhjell.

Artiklar

Helge Husby (f. 1956) er ein felespelar og folkesongar frå Tingvoll kommuneNordmør. Han har blant anna spela i Vågå spelmannslag og i Hørkelgaddan. I dag er han musikalsk leiar i Nordmøre spelmannslag i tillegg til at han driv føretaket Fosna kultur og media. I lag med Laila Yrvum har han formidla dei reisande sin kultur gjenom forestillinga Eit kulturfolk på vandring (2004).   Les meir …
Kr. Halse (1907) Folkemusik fra Nordmoere s. 01 (omslag).jpg
Kristian Halse (18581939) var ein lærar, kirkjesongar og tradisjonsinnsamlar frå Halsa, seinare òg busett i Todalen i Stangvik i novarande Surnadal kommune. Han er kjent for å ha samla inn folketonar frå Nordmør, blant anna etter Gråvinn (Ola Kvande). Kristian Halse var far ått læraren, forfattaren og spelmannen Leif Halse.   Les meir …
Ingvar Hestnes (19041990) var ein spelmann frå Valsøyfjorden i Halsa kommuneNordmør. Ingvar Hestnes vart fødd den 30. mars 1904 ått föreldra Nils Johansen Hestnes (f. 1860, bonde og stortingsmann) og Anne Jørgensdt. Skogset (f. 1867). Han vart interessert i felespel som 8-åring, men den første tida spela han berre på ei fjølfele som ein eldre bror hadde laga ått honom, og seinare i barndommen vart det mest spel på tyskfele (flatfele, vanleg fele). Da han Ingvar var 19 år gammel, kjøpte faren ei hardingfele ått honom gjenom kristiansundsspelemannen Nils Bakke, og det var hardingfela som kom til å stå hjarta hans nærmast.   Les meir …
Nils Bakke (18871967) var ein felespelar av romanifolket og ein av dei viktigaste tradisjonsberarane av folkemusikken på Nordmør kring midten av 1900-talet. Nils Fredriksen Bakke vart fødd på Oppdal i Sør-Trøndelag i 1887. Nils var god ven med Erik Almhjell og Magnhild Havdal Almhjell og spela mykje i lag med honom Erik og med honom Hallvard Ørsal. NRK gjorde nån få lydopptak av honom Nils Bakke, deriblant ein halling og ein springar.   Les meir …
Magnhild Havdal Almhjell (f. 11. juni 1894, d. 13. mai 1985) var ein folkesongar frå TingvollNordmør. Magnhild Havdal vart fødd den 11. juni 1894 i Oppigarden i Havdalen inst i Tingvoll kommune på Nordmør. Mora, Karen Havdal, dødde i 1895, berre 23 år gammel. Etter at Magnhild miste mor si, voks ho opp med besteforeldra på Havdal. Ho fikk mykje tradisjonsstoff frå morfaren, Kristoffer Knutson Havdal (18221912), og av mormora, Magnhild Eriksdotter Havdal, f. Valset (Ålvundeid) (18411942), lærte ho mange gamle tonar. Mormora vaks opp med far sin, Erik Larsson, f. Brandstad.   Les meir …
Leif Halse (18961984) er ein forfattar frå Surnadal kommuneNordmør som særlig er kjent som tekstforfattar til tekneserien om Vangsgutane. Han vart fødd i 1896 i Halsa og budde i Surnadal i oppveksten. Seinare budde han i Levanger. Han dødde i 1984.   Les meir …
Erik Almhjell (18811963) var ein notekunnig spelmann frå SunndalenNordmør. Erik heldt seg til tyskfela og la stor vekt på å formidle tradisjonen nøyaktig heller enn å satse på moteriktig kappleiksspel. Opptaka av Erik Almhjell åleine og i fleirstemt samspel med sambygdingen Tore Hoås, så vel som notenerskriftene Erik gjorde, utgjer sentrale kjeldor for sunndalstradisjonen av folkemusikken på Nordmør. Særleg interessante er opptaka av sunndalsspringaren.   Les meir …
Kr. Halse (1907) Folkemusik fra Nordmoere s. 04.jpg
Ola Kvande (18341918), mest kjent som «Gråvinn», var ein spelmann frå Kvenna i Stangvik i den novarande Surnadal kommuneNordmør. Han var ein solid dansespelmann som spela i mange bryllaup. Han var av dem som heldt på tyskfela, og han kom dermed i skyggen av hardingfelespelmennene som naut høgare status i kappspelsamenheng og elles i den nasjonalistiske tida kring unionsoppløysninga i 1905. Gråvinn flytta da til Trondheim og budde der i ein del år.   Les meir …
Ou1996 Todalen 5 (minnesmerke Halvor Orsal).jpg
Hallvard Ørsal (f. 22. desember 1876; d. 1. februar 1943) var ein spelmann frå Todalen i Stangvik i novarande Surnadal kommuneNordmør. Hallvard spela tyskfele de første åra, men vart rådd til å gå over til hardingfele etter at mange meinte han vart orettferdig vurdert under landskappleiken i Kristiansund i 1905. Frå 1906 til 1924 bruka han mesta berre hardingfela, men med landskappleiken i Molde i 1924 vann han premie på vanleg fele, og han spela mykje på tyskfela att de siste par tiåra av livet sitt.   Les meir …
Hovenspringarn 1. takt.png
Hovenspringa'rn (uttale: ["hɔ:ʋenˌspɾeˌŋɑ.n]) er ein gammel sunndalsspringar som vi kjenner gjenom spelet hans Erik Almhjell. Namnet «Hovenspringa’rn» viser, som «Hovenvalsen», til garden Hoven i Sunndalen. Som i sunndalsspringarar generelt, så er taktslaga relativt jamnlange, og hovudbetoninga i dansespelet ligg på 1 og 2 heller enn på 1 og 3 som i todalspolsen. Slåtten går gjenomført i førsteposisjon i begge streva. Eit kjennspakt sunndalstrekk i Hovenspringa'rn er teknikken å dra over, som vi ser i første takta:   Les meir …

Populære sidor

  1. Hovenspringa'rn (vist g.)
  2. Hallvard Ørsal (vist g.)
  3. Ola Kvande (vist g.)
  4. Erik Almhjell (vist g.)
  5. Kråkevisa (vist g.)
  6. Bjønnavísa (vist g.)
  7. Dú mín gås Kvíta (vist g.)
  8. Bukkjen stó i brynna (vist g.)
  9. Ma’nn hann kjaurd te temmerskóg (vist g.)
  10. Kråkå satt på gárdstaur (vist g.)
  11. Kråkå raka, dúå dró (vist g.)
  12. Kara tú omna (vist g.)
  13. Pissí uppi órda sprang (vist g.)
  14. Pissí satt uppå omna o spann (vist g.)
  15. Pissí, Pissí, katta (vist g.)
  16. På gúłe vei (vist g.)
  17. Ró, ró, rękje, båtn va ei eikje (vist g.)
  18. Ręven gikk på sétra (vist g.)
  19. Súlla lúlla bána, grautn hęng i járna (vist g.)
  20. Stóruksinn brumma (vist g.)
  21. Stórsvartn va ęn fúllbrá mann (vist g.)
  22. Stát upp, Maggedúliadei (vist g.)
  23. Spikjinn satt o hakka (vist g.)
  24. Leif Halse (vist g.)
  25. Magnhild Havdal Almhjell (vist g.)
  26. Holger Aresvik (vist g.)
  27. Nils Bakke (vist g.)
  28. Ingvar Hestnes (vist g.)
  29. Tore Hoås (vist g.)
  30. Nordmøre spelmannslag (vist g.)
  31. Ola Årsund (vist g.)
  32. Folkemusikarar frå Nordmør (vist g.)
  33. Kristian Halse (vist g.)
  34. Unni Boksasp (vist g.)
  35. Helge Husby (vist g.)
  36. Erling Torske (vist g.)
  37. Folkemusikk på Nordmør (vist g.)